จัดบ้านให้เป็นระเบียบ ด้วยหลัก 5S ของญี่ปุ่น

ไม่มีใครที่ไม่ชอบเห็นบ้านตัวเองยุ่งเหยิงอยู่ตลอดเวลาใช่ไหม แต่ในขณะเดียวกัน การทำความสะอาดและจัดบ้านก็ดูเหมือนว่าจะไม่สะดวกทำอยู่บ่อยครั้ง ด้วยชีวิตที่ยุ่งวุ่นวายและไม่มีเวลา หันมองกลับมาอีกที…เพิ่งเก็บของไปนี่นาแต่กลับรกอีกซะแล้ว ด้วยเหตุนี้ เราจึงได้นำแนวคิด 5S ของญี่ปุ่น ซึ่งเป็นหนึ่งในแนวคิดจัดการที่ได้รับความนิยมทั่วโลก เนื่องด้วยระบบที่ช่วยทำให้หลาย ๆ อย่างจัดการได้ง่ายขึ้น แนวคิดนี้แม้จะเริ่มต้นมาจากวงการอุตสาหกรรมและองค์กร ก่อนจะถูกปรับใช้ในบ้านพักอาศัยเพื่อช่วยแก้ปัญหาความยุ่งเหยิงและสร้างสภาพแวดล้อมที่เป็นระเบียบและน่าอยู่ ในบทความนี้ เราเห็นคุณค่าและความสำคัญของเรื่องการ จัดบ้านให้เป็นระเบียบ โดยเชื่อว่าบ้านที่สะอาดตาจะนำพาจิตใจนั้นแจ่มใสตามไปด้วย ดังนั้นวิธีที่เราที่จะนำเสนอนี้ รับรองว่าไม่ยาก พร้อมให้คุณได้เรียนรู้นำไปปรับใช้ให้เหมาะกับบ้านของคุณ รับรองว่าทำได้ทุกคนแน่นอน มาลองเปลี่ยนพื้นที่ที่ดูยุ่งเหยิงให้กลายเป็นสถานที่ที่สงบ เรียบง่าย และเต็มไปด้วยความสุขในทุกวันของชีวิตกันเถอะ

จัดบ้านให้เป็นระเบียบ ด้วยหลัก 5S แบบญี่ปุ่น

5S หรือที่เรียกในบางครั้งว่า Five S เป็นแนวคิดการจัดการพื้นที่ที่มีต้นกำเนิดจากประเทศญี่ปุ่น โดยหลักการนี้อิงจากคำศัพท์ภาษาญี่ปุ่น 5 คำ ได้แก่ Seiri, Seiton, Seiso, Seiketsu และ Shitsuke ซึ่งแต่ละคำล้วนเริ่มต้นด้วยตัวอักษร S และสะท้อนถึงกระบวนการจัดระเบียบที่มีขั้นตอนชัดเจน ในภาษาอังกฤษ 5S ถูกแปลอย่างง่ายเพื่อความเข้าใจในระดับสากลว่า Sort (คัดแยก), Set in Order (จัดเรียง), Shine (ทำความสะอาด), Standardize (สร้างมาตรฐาน) และ Sustain (รักษาวินัย) แนวคิดนี้ได้รับการพัฒนาขึ้นในญี่ปุ่นและเริ่มต้นใช้อย่างแพร่หลายในโรงงานอุตสาหกรรม ก่อนที่จะขยายความนิยมไปสู่บริบทอื่น ๆ ทั่วโลก รวมถึงการปรับใช้ในบ้านเรือนทั่วไป

ความพิเศษของหลัก 5S คือ ความเรียบง่ายและความเป็นระบบ มุ่งเน้นให้พื้นที่สะอาด เป็นระเบียบ และใช้งานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ เรียกได้ว่าหลักการนี้เหมาะสำหรับทุกครัวเรือน ไม่ว่าจะเป็นครอบครัวใหญ่ในชนบทหรือครอบครัวเล็กในเมือง เนื่องจากสามารถปรับใช้ได้กับพื้นที่ทุกรูปแบบ ตั้งแต่ห้องนั่งเล่น ห้องครัว ไปจนถึงพื้นที่เก็บของ

1. Seiri (整理): คัดแยกสิ่งของที่จำเป็นและไม่จำเป็น

เริ่มต้นจัดบ้านให้เป็นระเบียบมักจะเป็นสิ่งที่ยากที่สุด เพราะสิ่งของในบ้านมีจำนวนมากจนบางครั้งเราลืมไปว่าเราไม่ได้ใช้งานมันแล้ว ดังนั้น คุณต้องคัดแยกสิ่งของก่อนจัดบ้าน โดยการตรวจสอบข้าวของทุกชิ้นในบ้านอย่างละเอียด เริ่มจากสิ่งของที่ใช้บ่อยที่สุด ไปจนถึงสิ่งของที่คุณไม่ได้หยิบมาใช้เลยในตลอดช่วง 6 เดือนที่ผ่านมา

หากสิ่งที่ไม่ได้ใช้และยังอยู่ในสภาพดี เช่น เสื้อผ้า, ข้าวของเครื่องใช้, หรือของเล่นเด็ก คุณสามารถนำไปบริจาคให้วัด, โรงเรียน, หรือองค์กรการกุศลได้ วิธีนี้ไม่เพียงช่วยลดความรกในบ้าน แต่ยังสร้างความสุขทั้งต่อตัวเราและผู้อื่นอีกด้วย สำหรับสิ่งของที่ชำรุดเสียหาย เราแนะนำให้ไปทิ้งอย่างถูกวิธี เพื่อเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยรักษาความสะอาดและสิ่งแวดล้อมในบ้าน

2. Seiton (整頓): จัดของให้อยู่ในที่ที่เหมาะสม

เมื่อคัดแยกสิ่งของเสร็จเรียบร้อยแล้ว เพื่อให้บ้านดูเรียบร้อยและใช้งานสะดวก คุณต้องจัดระเบียบของให้อยู่ในที่สมควรจะอยู่ ด้วยการใช้กล่องจัดเก็บที่มีป้ายบอกหมวดหมู่ชัดเจน เช่น กล่องสำหรับอุปกรณ์สำนักงาน กล่องสำหรับของเล่นเด็ก หรือกล่องสำหรับเก็บของใช้ในครัว

สำหรับบ้านที่มีพื้นที่จำกัด เช่น คอนโดมิเนียม ลองใช้ชั้นวางของแนวตั้งหรือกล่องเก็บของแบบโปร่ง จะสามารถช่วยเพิ่มพื้นที่ใช้สอยและเพิ่มพื้นที่ภายในบ้านได้มากกว่าเดิม อีกทั้งการเลือกโทนสีผนังที่เหมาะสม ทาภายในบ้านทาสีอะไรดีอย่างสีฟ้าอ่อน จะช่วยสร้างบรรยากาศที่กลมกลืนและดูผ่อนคลายยิ่งขึ้น

3. Seiso (清掃): ทำความสะอาดให้ละเอียด

การทำความสะอาดเป็นอีกขั้นตอนสำคัญในการดูแลบ้าน ไม่ใช่แค่การเก็บกวาดหรือเช็ดฝุ่นเท่านั้น แต่ต้องดูแลพื้นที่ให้สะอาดล้ำลึกในทุกซอกมุม ไม่ว่าจะเป็น เช็ดบานหน้าต่าง, กำจัดใยแมงมุม, หรือขจัดคราบในห้องน้ำ การทำความสะอาดโดยเก็บรายละเอียดเหล่านี้ ช่วยลดการสะสมของเชื้อโรคและทำให้บ้านน่าอยู่มากยิ่งขึ้น

คุณสามารถสร้างอีเวนต์เพื่อให้สมาชิกครอบครัวได้ช่วยกันร่วมแรงทำความสะอาดได้ง่ายขึ้น เช่น ทำความสะอาดก่อนวันสำคัญ อย่างวันสงกรานต์หรือปีใหม่ ซึ่งเป็นประเพณีที่ช่วยเสริมสร้างบรรยากาศใหม่ๆ ให้กับบ้าน อีกทั้งยังเป็นโอกาสที่สมาชิกในบ้านจะได้ช่วยกันดูแลพื้นที่ส่วนรวมอีกด้วย

4. Seiketsu (清潔): สร้างมาตรฐานความสะอาดในชีวิตประจำวัน

สิ่งสำคัญที่จะช่วยสร้างบรรยากาศภายในบ้านน่าอยู่และเป็นระเบียบ ต้องเริ่มจากที่สมาชิกในบ้านทุกคน โดยกำหนดรูปแบบการทำความสะอาดประจำบ้าน ที่ไม่เพียงเน้นเรื่องความสะอาดเท่านั้น แต่ยังช่วยสร้างระบบที่ทุกคนในครอบครัวสามารถทำตามได้ง่าย และช่วยให้บ้านไม่กลับมายุ่งเหยิงอีก ทั้งนี้ การเริ่มต้นสร้างมาตรฐานความสะอาดอาจดูเหมือนเป็นเรื่องยาก แต่จริง ๆ แล้วสามารถทำได้ง่าย ๆ เพียงกำหนดกฎหรือวางระบบที่ชัดเจน ตัวอย่างเช่น หัดให้ทุกคนแยกประเภทขยะ, จัดตารางทำความสะอาด, เก็บที่นอนหลังตื่นอน หรือแม้กระทั่งการปลูกฝังนิสัยให้สมาชิกในครอบครัวช่วยกันดูแลพื้นที่ต่าง ๆ วิธีเหล่านี้ไม่เพียงช่วยให้บ้านสะอาดอยู่เสมอ แต่ยังทำให้ทุกคนรู้สึกมีส่วนร่วมและรับผิดชอบร่วมกันในบ้านอีกด้วย

5. Shitsuke (躾): ปลูกฝังวินัยเพื่อความยั่งยืน

บ้านจะแลดูสะอาดและมีระบบระเบียบได้นาน จำเป็นต้องอาศัยการปลูกฝังวินัยให้เป็นนิสัย โดยสมาชิกในบ้านทุกคนควรมีส่วนร่วมในกระบวนการนี้ เช่น เก็บที่นอนทุกเช้า การล้างจานทันทีหลังใช้งาน หรือการกำหนดเวลา 10 นาทีในแต่ละวันสำหรับจัดระเบียบพื้นที่ วินัยเล็กๆ น้อยๆ เหล่านี้ อาจเริ่มจากกิจกรรมง่ายๆ ไม่ว่าจะเป็นการสอนเด็กให้เก็บของเล่นหลังเลิกเล่น หรือตั้งรางวัลเล็กๆ ให้กับสมาชิกในบ้านที่ช่วยกันดูแลความสะอาด การสร้างวินัยเหล่านี้จะช่วยให้บ้านยังคงเป็นระเบียบและสะอาดในระยะยาว

ประโยชน์ที่คุณคาดไม่ถึงของ จัดบ้านให้เป็นระเบียบ ตามหลัก 5S

เมื่อบ้านเป็นระเบียบ ชีวิตก็ง่ายขึ้น

บ้านที่สะอาดเป็นระเบียบไม่เพียงให่ความรู้สึกดีเท่านั้น แต่ยังอำนวยให้ทุกคนได้ใช้ชีวิตประจำวันสะดวกและง่ายขึ้นอีกเท่าด้วย ลองนึกถึงตอนช่วงเช้าที่เร่งรีบ คุณต้องมองหาของใช้ใส่กระเป๋า เมื่อของทุกอย่างวางไว้ตามที่ของมันและถูกที่ เช่น กุญแจรถ กุญแจบ้าน กระเป๋า หรือรองเท้า ทุกอย่างได้วางในจุดที่พร้อมหยิบใช้สอยได้ทันที คุณเองก็ไม่ต้องเสียเวลาหาของให้วุ่นวาย เพราะการมีระบบจัดการทีดี ช่วยลดความสับสนและเพิ่มความรวดเร็วไม่ว่าจะทำกิจวัตรอะไรก็ตามตลอดทั้งวัน

เพิ่มพื้นที่ชีวิตในบ้านที่คุณรัก

การจัดบ้านตามหลัก 5S ทำให้คุณมีพื้นที่ในบ้านมากขึ้นโดยไม่ต้องเสียเงินต่อเติม ด้วยการหมั่นจัดเก็บสิ่งของที่ไม่ได้ใช้ออกจากพื้นที่ใช้สอย สามารถเปลี่ยนห้องรก ๆ ให้สามารถใช้สอยได้จริง ลองเปลี่ยนพื้นที่เล็ก ๆ ที่เคยวุ่นวายให้กลายเป็นมุมโปรดของบ้านดูสิ เช่น วางโต๊ะเล็ก ๆ พร้อมเก้าอี้นุ่ม ๆ ใกล้หน้าต่างสำหรับดื่มกาแฟยามเช้า หรือ ปลูกต้นไม้ริมระเบียงสักสองสามต้นเพื่อสร้างบรรยากาศที่สดชื่น คุณจะเห็นได้ว่า การเพิ่มพื้นที่ภายในบ้านไม่จำเป็นต้องเสียเงินเยอะ เพียงเริ่มต้นจัดระเบียบและใช้พื้นที่ให้เกิดประโยชน์สูงสุด บ้านก็จะกลายเป็นสถานที่ ๆ ทุกคนในครอบครัวอยากใช้เวลาร่วมกันมากขึ้น

ความสะอาดสร้างความสงบ

ความสะอาดของบ้านมีผลต่ออารมณ์และจิตใจอย่างไม่น่าเชื่อ บ้านที่สะอาดจะช่วยให้คุณรู้สึกสบายตาและผ่อนคลายมากขึ้น ไม่มีคราบฝุ่นกวนใจที่โต๊ะ หน้าต่างสะอาดใสกิ๊งมีแสงส่องเข้ามา หรือจัดมุมห้องมีพื้นที่โล่งโปร่ง ล้วนเป็นสิ่งที่ช่วยลดความเครียดและเพิ่มพลังบวกให้กับผู้อยู่อาศัย การสร้างความสะอาดที่ยั่งยืนอาจเริ่มต้นจากกิจวัตรง่าย ๆ เช่น ล้างจานทันทีหลังมื้ออาหาร เช็ดพื้นในจุดที่มีคราบทุกวัน หรือการจัดตารางทำความสะอาดใหญ่ทุกเดือน คุณจะเห็นได้ว่า การมีบ้านที่สะอาดไม่ใช่แค่เรื่องของสุขภาพร่างกาย แต่ยังเป็นการดูแลสุขภาพจิตใจของทุกคนในครอบครัว บ้านที่สะอาดเป็นระเบียบไม่เพียงแต่สร้างบรรยากาศที่น่าอยู่ แต่ยังเป็นพื้นที่ที่คุณสามารถผ่อนคลายและเติมพลังใจได้ในทุกวัน

วิธีปรับบ้านให้เรียบร้อยด้วยหลัก 5S แบบญี่ปุ่น

Seiri (整理): จัดแยกสิ่งของที่จำเป็น – ลดของที่เกินความจำเป็นให้บ้านโปร่งโล่ง

เริ่มด้วยการจัดแยกสิ่งของเป็นขั้นตอนสำคัญที่จะช่วยเปลี่ยนบ้านที่รกให้กลายเป็นพื้นที่ที่โปร่งโล่งและสะดวกสบาย สำหรับคนไทย การจัดแยกควรเริ่มจากพื้นที่ที่มีของเยอะที่สุด เช่น ห้องเก็บของ ตู้เสื้อผ้า หรือชั้นหนังสือ

วิธีคัดแยกสิ่งของอย่างเป็นระบบ:

แบ่งสิ่งของออกเป็น 3 กลุ่ม: สิ่งที่ใช้ประจำ, สิ่งที่ใช้นานๆ ครั้ง, และสิ่งที่ไม่ได้ใช้เลยใน 6 เดือน
ใช้เทคนิค “เก็บหรือทิ้ง” โดยถามตัวเองว่า “สิ่งนี้จำเป็นกับชีวิตจริงหรือไม่?”
สำหรับสิ่งของที่ยังสภาพดี แต่ไม่จำเป็น ลองบริจาคให้มูลนิธิหรือชุมชนใกล้บ้าน เช่น เสื้อผ้า หนังสือ หรือของเล่น หรือหากคุณมัเครื่องใช้ไฟฟ้าเก่าหรือเฟอร์นิเจอร์ที่ไม่ได้ใช้ ก็สามารถนำไปขายให้ร้านรับซื้อของเก่า เพื่อสร้างรายได้และลดพื้นที่ใช้สอยในบ้าน

Seiton (整頓): จัดสิ่งของให้มีระเบียบ – ทุกอย่างต้องอยู่ในที่ที่เหมาะสม

การจัดบ้านให้น่าอยู่ไม่ได้แค่ทำให้บ้านสวยงาม แต่ยังช่วยประหยัดเวลาในการหาและหยิบสิ่งของ

เทคนิคการจัดเก็บ:

ใช้กล่องหรือชั้นวางของแบบโปร่ง จะช่วยให้พื้นที่นั้น ๆ ดูกว้างและโล่งขึ้น ไม่ดูตันหรือแน่นเกินไป
จัดของตามหมวดหมู่ เช่น เสื้อผ้าสีเดียวกันเก็บในตู้เดียวกัน หรือของใช้ในครัวจัดแยกเป็นประเภท เช่น เครื่องปรุง เครื่องครัว และจานชาม

Seiso (清掃): ทำความสะอาด – เปลี่ยนบ้านให้สะอาดสดชื่น

การทำความสะอาดไม่ใช่แค่การกวาดพื้นหรือเช็ดฝุ่น แต่ต้องลึกถึงจุดที่มักถูกมองข้าม เช่น ใต้โซฟา หรือมุมห้อง

ขั้นตอนการทำความสะอาด:

เริ่มจากบนลงล่าง: ทำความสะอาดเพดานก่อน ค่อยทำความสะอาดพื้นบ้าน
ใช้ตารางการทำความสะอาด เช่น สัปดาห์ละครั้งสำหรับห้องครัว และเดือนละครั้งสำหรับการล้างหน้าต่าง อย่าลืม ทำความสะอาดพัดลมหรือแอร์ทุก 3 เดือนเพื่อสุขภาพที่ดี และเช็ดบานหน้าต่างกระจกเพื่อเพิ่มแสงธรรมชาติ ลดค่าไฟฟ้า

Seiketsu (清潔): สร้างมาตรฐาน – บ้านที่สะอาดต้องมีระบบชัดเจน

การสร้างมาตรฐานคือการตั้งกฎระเบียบที่ช่วยให้บ้านเป็นระเบียบในระยะยาว เช่น การกำหนดพื้นที่สำหรับรองเท้า กระเป๋า หรือจดหมาย

เทคนิคการสร้างมาตรฐานในบ้าน:

ติดป้ายหมวดหมู่บนกล่องเก็บของ เช่น “หนังสือเรียน” หรือ “ของใช้ในห้องน้ำ”
ใช้แอปพลิเคชันช่วยจัดตารางการทำความสะอาด เช่น Google Calendar

การสร้างมาตรฐานความสะอาดในบ้าน อาจรวมถึงการติดตั้งเครื่องฟอกอากาศช่วยอะไร เพื่อเพิ่มคุณภาพอากาศภายในบ้านและสร้างบรรยากาศที่ดีต่อสุขภาพ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีฝุ่นมาก เช่น ห้องนั่งเล่นหรือห้องนอน การฟอกอากาศยังช่วยลดสารก่อภูมิแพ้และเพิ่มความสดชื่นให้กับบ้านได้อย่างมีประสิทธิภาพ

Shitsuke (躾): ปลูกฝังวินัย – สร้างนิสัยใหม่ให้ยั่งยืน

การรักษาระเบียบในบ้านต้องอาศัยการปลูกฝังวินัยจนกลายเป็นนิสัยที่ทุกคนในบ้านร่วมมือกันทำ

วิธีปลูกฝังวินัยในบ้าน:

ตั้งเวลา “จัดบ้าน” ทุกเย็น เช่น 10 นาที ก่อนเข้านอน
สร้างแรงจูงใจ เช่น ให้รางวัลเล็กๆ เมื่อทุกคนร่วมกันทำบ้านสะอาด หรือสอนลูกๆ ให้เก็บของเล่นเข้ากล่องทุกครั้งหลังเล่นเสร็จ ช่วยลดงานคุณพ่อคุณแม่และทำให้บ้านสะอาดน่าอยู่

เพิ่มประสิทธิภาพ จัดบ้านให้เป็นระเบียบ ด้วยเคล็ดลับพิเศษเหล่านี้

1. ใช้อุปกรณ์เสริม: กล่องใส่ของอเนกประสงค์ ตัวช่วยที่ทุกบ้านควรมี

กล่องลูกฟูก หรือกล่องใส่ของอเนกประสงค์ที่หาซื้อได้ตามตลาดทั่วไป เป็นวิธีที่ง่ายและได้ผลในการจัดระเบียบพื้นที่บ้าน โดยเฉพาะสำหรับบ้านที่มีพื้นที่จำกัด ช่วยให้บ้านดูเรียบร้อย อีกทั้งช่วยป้องกันฝุ่นและทำให้ค้นหาสิ่งของได้ง่าย

เคล็ดลับการเลือก

เลือกกล่องใสแบบโปร่ง: ช่วยให้มองเห็นสิ่งของข้างในโดยไม่ต้องเปิดกล่อง เหมาะสำหรับของใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น อุปกรณ์ทำความสะอาดหรือของเล่นเด็ก
ขนาดที่เหมาะสม: กล่องขนาดกลาง (30×40 ซม.) เหมาะสำหรับเก็บของทั่วไป ส่วนกล่องขนาดเล็ก (15×20 ซม.) ใช้เก็บของจุกจิก เช่น เครื่องประดับ หรืออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์
การติดป้ายชื่อ: ใช้ป้ายชื่อที่ชัดเจน เช่น “อุปกรณ์ครัว” หรือ “เอกสารสำคัญ” เพื่อประหยัดเวลาในการค้นหา

2. เทคนิคจัดเก็บของแนวตั้ง: เพิ่มพื้นที่ใช้งานในบ้านให้คุ้มค่า

ในบ้านที่มีพื้นที่จำกัด การจัดเก็บของในแนวตั้งช่วยเพิ่มพื้นที่ใช้สอยได้อย่างมาก เพราะช่วยประหยัดพื้นที่บนพื้น และยังทำให้จัดบ้านให้เป็นระเบียบและโปร่งมากขึ้น หรือลองไอเดียแต่งบ้านและสวนเพิ่มเติม ทำให้คุณมีพื้นที่พักผ่อนหย่อนใจมากขึ้น

วิธีจัดเก็บแนวตั้งที่ได้ผล:

ติดตั้งชั้นวางติดผนัง: เช่น ชั้นวางหนังสือแนวตั้งที่ช่วยประหยัดพื้นที่ และเพิ่มความน่าสนใจให้ผนังบ้าน
ใช้ราวแขวนอเนกประสงค์: เช่น ราวแขวนในครัวสำหรับแขวนหม้อ กระทะ หรือช้อนส้อม
การใช้กล่องเก็บของแบบซ้อนกัน: เลือกกล่องที่มีขนาดพอดีกันสำหรับซ้อนเก็บของใช้ เช่น รองเท้า หรือเอกสาร

3. การสร้างพื้นที่ว่าง (Ma): เพิ่มความโล่งโปร่งให้บ้านดูสบายตา

“Ma” เป็นแนวคิดสำคัญของญี่ปุ่นที่ให้ความสำคัญกับพื้นที่ว่างในบ้าน ไม่ใช่แค่การมีของน้อย แต่คือการสร้างสมดุลระหว่างสิ่งของและความว่างเปล่า เพื่อให้บ้านดูโปร่งและสบายตามากขึ้น คุณรู้ไหมว่า บ้านที่มีพื้นที่ว่างอย่างน้อย 20-30% ของพื้นที่ทั้งหมด มักช่วยลดความเครียดและสร้างบรรยากาศที่ผ่อนคลาย

วิธีสร้างพื้นที่ว่างแบบ Ma:

ลดจำนวนเฟอร์นิเจอร์ที่ไม่จำเป็น: เลือกเฟอร์นิเจอร์ที่มีฟังก์ชันหลากหลาย เช่น โซฟาที่มีช่องเก็บของใต้เบาะ
จัดโซนพื้นที่ว่าง: เช่น จัดมุมบ้านให้โล่งสำหรับนั่งสมาธิ หรืออ่านหนังสือ
หลีกเลี่ยงการวางของบนพื้น: ของที่ไม่จำเป็นควรเก็บในชั้นหรือตู้ เพื่อให้พื้นที่พื้นดูโปร่งและสะอาด บ้านที่ต้องการความโปร่งโล่ง เช่น บ้านเดี่ยวในเขตเมือง ลองเลือกเฟอร์นิเจอร์สีอ่อนและหลีกเลี่ยงการตั้งของตกแต่งเยอะเกินไป

จัดบ้านเพื่อเพิ่มความสุขและลดความเครียด คุณเองก็ทำได้

บ้านที่ไม่เป็นระเบียบ ส่งผลต่ออารมณ์ของมนุษย์

บ้านที่รกและไม่เป็นระเบียบ สามารถส่งผลกระทบต่อจิตใจของผู้อยู่อาศัยได้อย่างมาก ความยุ่งเหยิงทำให้เกิดความรู้สึกหนักใจและส่งผลต่อสมาธิ การต้องหาเอกสารสำคัญหรือของใช้ที่จำเป็นในกองสิ่งที่รกไม่มีระเบียบ ทำให้เกิดความเครียด โดยเฉพาะในครอบครัวไทยที่มักมีสมาชิกหลายคนอยู่ร่วมกันในพื้นที่เดียว

จากการศึกษาพบว่า บ้านที่เป็นระเบียบช่วยลดความเครียดได้ถึง 30% และช่วยเพิ่มสมาธิในชีวิตประจำวัน การจัดบ้านให้เรียบร้อยไม่เพียงส่งผลดีต่อจิตใจ แต่ยังช่วยสร้างบรรยากาศที่เอื้อต่อการพักผ่อนและเติมพลังให้กับผู้อยู่อาศัย

สร้างพื้นที่แห่งความสุข เพิ่มพลังบวก

หลัก 5S ไม่ได้เป็นเพียงแค่การจัดระเบียบบ้านเท่านั้น แต่ยังช่วยสร้างพื้นที่แห่งความสุขและเติมเต็มพลังบวกให้กับผู้อยู่อาศัย

จัดของที่มีความทรงจำดี ๆ ไว้ในจุดที่มองเห็นได้ (Seiton) : การวางสิ่งของที่มีคุณค่าทางใจ เช่น รูปถ่ายครอบครัว ของขวัญจากคนสำคัญ หรือที่ระลึกจากการเดินทางในจุดที่มองเห็น เช่น ชั้นวางหรือตู้โชว์ ช่วยกระตุ้นความรู้สึกเชิงบวกในแต่ละวัน
ทำความสะอาดและตกแต่งพื้นที่ให้โปร่งโล่ง สร้างบรรยากาศสดชื่น (Seiso) : การเช็ดพื้นผิว เฟอร์นิเจอร์ และหน้าต่างด้วยอุปกรณ์ทําความสะอาดบ้านต่าง ๆ พร้อมกับเติมแต่งต้นไม้หรือดอกไม้เล็ก ๆ ช่วยให้พื้นที่ในบ้านสดใสและมีชีวิตชีวา การใช้สีอ่อน เช่น ขาวหรือพาสเทล ยังช่วยให้บ้านดูโปร่งโล่งยิ่งขึ้น
คัดแยกสิ่งของที่ไม่ใช้แล้วและบริจาคให้ผู้ที่ต้องการ (Seiri) : การนำสิ่งของที่ไม่ได้ใช้งาน เช่น เสื้อผ้าเก่า หนังสือ หรือของเล่น ไปบริจาคช่วยลดของในบ้านและยังสร้างความรู้สึกดีจากการแบ่งปัน

การปรับใช้กับกิจวัตรประจำวัน

หลัก 5S สามารถปรับใช้ในชีวิตประจำวันของคนไทยได้อย่างง่ายดาย ไม่ว่าคุณจะมีเวลาว่างในวันหยุดหรือหลังเลิกงาน

จัดบ้านหลังเลิกงานหรือวันหยุดเพื่อผ่อนคลายจิตใจ : การจัดบ้านเป็นกิจกรรมที่ช่วยให้เรามีสมาธิและปลดปล่อยความกังวล การจัดชั้นหนังสือ ตู้เสื้อผ้า หรือโต๊ะทำงานหลังเลิกงานเพียง 15-20 นาที ช่วยให้รู้สึกโล่งใจและเตรียมพร้อมสำหรับวันถัดไป
ปลูกฝังนิสัยที่ทำให้บ้านเป็นที่พักพิงทางอารมณ์ : การฝึกวินัยเล็ก ๆ น้อย ๆ เช่น การเก็บที่นอนทุกเช้า หรือการล้างจานหลังอาหารทันที ช่วยให้บ้านไม่กลับมายุ่งเหยิงอีก การปลูกฝังให้สมาชิกในครอบครัวร่วมมือ เช่น สลับหน้าที่การทำความสะอาด ก็ช่วยให้บ้านยังคงเป็นระเบียบเสมอ

หลังได้ลองจัดบ้านด้วยหลักการ 5S ของคุณญี่ปุ่นแล้ว แม้อยู่ในช่วงเริ่มต้นยังไม่เสร็จสมบูรณ์ดีนัก คุณก็จะเห็นความเปลี่ยนแปลงได้ว่า บ้านดูเป็นระเบียบเรียบร้อยมากขึ้นจริง ๆ หากคุณรู้สึกว่ายุ่งยาก ไม่เป็นไร หากไม่สามารถทำเสร็จได้ในวันเดียวก็ค่อย ๆ ทำไปวันละเล็กวันละน้อย พร้อมบ่มเพาะนิสัยให้รักความสะอาด ไม่จำเป็นต้องกดดันตัวเองว่าจะต้องเปลี่ยนแปลงเลยในทันที ให้คิดว่าเป็นการปรับเปลี่ยนมุมมองใหม่ที่เน้นการจัดการพื้นที่ด้วยความใส่ใจและตั้งใจ

เมื่อเราเปลี่ยนแนวคิดเกี่ยวกับการจัดบ้านให้เป็นกิจกรรมที่สนุกและสร้างสรรค์ ก็จะทำให้รู้สึกว่าไม่ฝืน ไม่ใช่เรื่องที่คุณรู้สึกอดกลั้นหรือเป็นเรื่องหนักหนาอีกต่อไป ลองมองการจัดบ้านเป็นโอกาสในการสร้างพื้นที่ที่ตอบโจทย์ความต้องการของเรา พร้อมทั้งเติมเต็มความทรงจำดี ๆ ในทุกมุมของบ้าน เราจึงอยากเชิญชวน ให้ทุกคนลองนำหลัก 5S ไปปรับใช้ในบ้าน เริ่มจากพื้นที่เล็ก ๆ แล้วค่อย ๆ ขยายไปสู่ทุกส่วนของบ้าน เมื่อทำไปทุกวันจนเป็นส่วนหนึ่งในกิจวัตรประจำวัน คุณจะพบว่าการจัดบ้านนั้นไม่เพียงช่วยเพิ่มความเป็นระเบียบ แต่ยังเปลี่ยนบ้านให้กลายเป็นที่พักพิงแห่งความสุขในทุก ๆ วันของชีวิต!

คำถามที่พบบ่อย

หลัก 5S สามารถใช้จัดบ้านในพื้นที่ขนาดเล็กได้หรือไม่?
หลักการนี้ เหมาะกับการจัดบ้านในทุกขนาด ไม่ว่าจะเป็นพื้นที่เล็กอย่างคอนโดหรือหอพัก คุณสามารถเริ่มต้นจากการคัดแยกสิ่งของที่จำเป็น (Seiri) แล้วใช้เทคนิคการจัดเก็บแนวตั้ง (Seiton) เพื่อประหยัดพื้นที่ และยังช่วยให้บ้านดูโปร่งโล่งและเป็นระเบียบ
หากมีสมาชิกในบ้านหลายคน การนำหลัก 5S ไปใช้จะยากหรือไม่?
คุณสามารถปรับใช้ได้ง่ายในบ้านที่มีสมาชิกหลายคน เพียงแค่แบ่งหน้าที่ให้ชัดเจน เช่น การทำความสะอาดส่วนกลาง (Seiso) หรือการกำหนดพื้นที่เก็บของแต่ละคน (Seiton) การสร้างกฎเกณฑ์เล็ก ๆ จะช่วยให้ทุกคนในบ้านมีส่วนร่วมและรักษาความเป็นระเบียบร่วมกัน
ต้องใช้เวลาเท่าไหร่ในการจัดบ้านตามหลัก 5S ให้เสร็จสมบูรณ์?
การจัดบ้านตามหลักการนี้ไม่จำเป็นต้องทำให้เสร็จในครั้งเดียว คุณสามารถเริ่มจากพื้นที่เล็ก ๆ และค่อย ๆ ทำไปทีละส่วน เช่น เริ่มจากห้องครัวในวันหยุดสุดสัปดาห์ หรือจัดตู้เสื้อผ้าหลังเลิกงานวันละ 30 นาที การแบ่งเวลาแบบนี้จะช่วยลดความเครียดและทำให้การจัดบ้านสนุกมากขึ้น
เมื่อจัดบ้านตามหลัก 5S แล้ว จะรักษาความเป็นระเบียบได้อย่างไร?
การปลูกฝังวินัย (Shitsuke) เป็นตัวแปรสำคัญในการรักษาความเป็นระเบียบ เริ่มทำจากสร้างนิสัยที่สามารถทำได้ง่าย ๆ เช่น เก็บของเข้าที่ทันทีหลังใช้งาน หรือจัดสัปดาห์ละครั้งเพื่อรีเช็กความเรียบร้อย หากทำเป็นประจำ บ้านของคุณจะเป็นระเบียบอย่างยั่งยืนและไม่กลับมารกอีกครั้ง

อ้างอิง

Lola Houlton, 5 Japanese organizing techniques to clean, declutter and reinvigorate your home, Homes and Gardens, January 24, 2024, https://www.homesandgardens.com/solved/japanese-organizing-techniques
59 Home Organization Ideas for a Tidier Space, Architecturaldigest, December 9, 2022, https://www.architecturaldigest.com/story/home-organization-ideas
Christina Giaquinto, 38 Room Organization Ideas for Your Home, August 22, 2022, https://www.thespruce.com/room-organization-ideas-4111419